Rozwój dzieci powinien odbywać się według określonych schematów. Kontrola pewnych elementów na kolejnych etapach pozwala ocenić, czy przebiega on prawidłowo. Zgodna z normą reakcja na bodziec stanowi bardzo cenną informację dla lekarza, a jej brak to sygnał alarmowy i podstawa do dalszych badań. Do takich punktów kontrolnych należą między innymi odruchy, takie jak objaw Babińskiego. Sprawdź, co warto o nim wiedzieć, w jakim wieku się pojawia i jak można go stymulować.
Czy odruchami należy się martwić?
W żadnym wypadku! Ich obserwacja jest bardzo pomocna zarówno dla rodziców, jak i pediatrów. Odruchy są sygnałami o prawidłowym rozwoju dziecka. Są sprawdzane na wizytach kontrolnych u lekarzy, a my obserwując dziecko na co dzień, możemy sprawdzać ich obecność. Gdy odruchy nie występują lub nie zanikają po określonym czasie, może to być sygnałem dysfunkcji układu neurologicznego.
Jak wygląda odruch Babińskiego?
Wśród różnorodnych skórnych objawów neurologicznych występujących na kolejnych etapach rozwoju odruch Babińskiego należy do najważniejszych. Można go zaobserwować na stopie dziecka i występuje on u noworodków od urodzenia do wieku około 12 - 18 m-cy. Po pierwszym /drugim roku życia zostaje on zastąpiony przez odruch podeszwowy, występujący u starszych dzieci i dorosłych osób. Odruch Babińskiego jest naturalną reakcją ciała, wynikającą z niedojrzałości układu nerwowego u niemowlaków, chociaż u rodziców, którzy widzą go po raz pierwszy, może wywołać zdziwienie, a nawet niepokój.
Jak sprawdzić poprawny odruch Babińskiego?
Kiedy będziesz już wiedział, jak ważną rolę w ocenie prawidłowości rozwoju odgrywają objawy neurologiczne, prawdopodobnie będziesz chciał samodzielnie skontrolować je u swojej pociechy. Odruch Babińskiego można wywołać, przesuwając np. paznokciem po podeszwie stopy dziecka od pięty do palców. Po takiej stymulacji duży palec u nogi dziecka odegnie się do góry, a pozostałe palce rozsuną się na zewnątrz. Występujący u starszaków odruch podeszwowy jest odmienny - po podrażnieniu podeszwy stopy u osób dorosłych - palce podkurczają się zamiast wyginać do góry jak u niemowląt.
Jak stymulować ten odruch?
Zdolność odpowiedniego ustawienia stóp i palców ma kluczowe znaczenie dla nauki kolejnych umiejętności. Odruch Babińskiego umożliwia dziecku przyczepność stóp do podłoża potrzebną w nauce pełzania. Gdy paluch się podnosi, a pozostałe palce rozsuwają na zewnątrz, dziecku łatwiej jest odepchnąć się od podłoża i przesunąć do przodu. Już noworodki położone tuż po porodzie na brzuchu matki, dzięki możliwości odpychania stopami są w stanie przemieścić się do przodu do piersi matki.
Kiedy odruch Babińskiego zanika?
Wraz z rozwojem maleństwa zmieniają się również jego reakcje na te same bodźce. Impuls Babińskiego zanika z czasem, gdy dziecko zaczyna chodzić. Podeszwy stóp mają wiele receptorów - ich masowanie np. piłeczkami sensorycznymi, dotykanie różnymi fakturami sprzyja rozwojowi stopy i układu nerwowego, rozwija czucie u dziecka, co ma znaczenie w późniejszych okresie, gdy dziecko stawia pierwsze kroki i zaczyna chodzić. Warto wtedy pozwolić dziecku na bieganie boso po trawie, korze i różnych podłożach, lub w domu - po specjalnych matach sensorycznych. Takie niepozorne czynności bardzo ułatwiają maluchowi płynne przechodzenie między kolejnymi etapami rozwoju.
Na co warto zwrócić uwagę?
Chociaż większość rodziców nie posiada wystarczającej wiedzy do samodzielnej oceny poprawności rozwoju dzieci, każdy z nich powinien wykazywać się czujnością przy obserwacji swoich pociech. Wiedząc, jak powinien wyglądać objaw Babińskiego, kiedy powinien się pojawić i w jaki sposób go wywołać, możesz samodzielnie sprawdzać go w domu. Jeśli cokolwiek wywoła Twój niepokój, skonsultuj się z lekarzem pediatrą podczas wizyty kontrolnej. Nawet jeśli podejrzenia okażą się bezzasadne, będziesz o wiele spokojniejszy.